Eru unglingar metnaðarlausir?

Við hjónakornin fórum á fund í Rimaskóla í gærkvöldi sem foreldrar 10. bekkinga skólans voru boðaðir á. Tilefnið var komandi samræmd próf, vorferðalag o. fl. Greinilegt var að kennarar skólans telja nemendur ekki vera að leggja nógu hart að sér við námið. Metnaðar- og áhugaleysi, jafnvel vonleysi voru orð sem þeir notuðu til að lýsa almennu ástandi í 10. bekk. Ég hef heyrt kennara í MK nota svipuð lýsingarorð um marga nýnema skólans. Sumir segja að árgangurinn nú sé mun áhuga- og metnaðarlausari en sá sem innritaðist haustið 2002. Kannski er það rétt, kannski ekki. Ég er ekki sannfærður um að hér sé einhver þróun á ferðinni en það hlýtur þó að vera ástæða til að staldra við og rannsaka hvort það geti verið. Ég var nýlega að lesa grein sem birtist í tímariti í Bandaríkjunum og fjallar um dulin skilaboð fjölmiðla sem með tilkomu nýrra miðla hafa fengið stóraukið vægi og áhrif. Markhópurinn er ekki síst börn og unglingar. Talað var um eins konar heilaþvott heillar kynslóðar gegnum sjónvarpsþætti, kvikmyndir, myndbönd, tölvur, auglýsingaskilti o.fl. Greinin var mjög sláandi og ég hef hugsað mikið um þetta og velti þessu mikið fyrir mér eftir umræddan fund í gærkvöldi. Ég upplifi mína tvo unglinga (14 og 16 ára) horfa mjög mikið á sjónvarp og myndbönd auk þess að nota tölvur mikið til samskipta o.fl. Ég, sem foreldri, hef tekið eftir a.m.k. einni mjög áberandi breytingu á erlendri og íslenskri sjónvarpsþáttagerð sem ég hef áhuga á að velta hér upp. Börnin mín (sérstaklega strákurinn minn, 14 ára) sitja límd fyrir framan skjáinn yfir þáttum eins og Fear factor, Survivor, American Idol, Super model of the world og hvað þetta heitir nú allt saman að ógleymdum innlendum þáttum eins og popTv og svínasúpu. Hver er boðskapur þessara þátta? Í fyrsta lagi persónumótun og dýrkun ákveðinna persónueinkenna. Allir eiga að vera fallegir, spengilega vaxnir, sterkir og áræðnir, gáfaðir, syngja og dansa gullfallega o.s.frv. Ég held að það sé veruleg hætta á að unglingar sem festast í þessari veruleikamótun upplifi hlutina þannig að ef þeir uppfylli ekki þessar kröfur þá hafi þeir "tapað" eins og allir þeir sem ekki eru sigurvegarar í ofantöldum þáttum. Annar boðskapur sem er áberandi og þá ekki síst í íslensku þáttunum er algjört virðingarleysi gagnvart öllu og öllum. Öllum góðum gildum er gefið langt nef, ekkert er heilagt og allt er látið flakka. Því hortugra, því betra. Því klámfengnara, því flottara. Því ruttalegra, því meira "töff". Getur verið að það sé eitthvað til í því að áhrif þessarar holskeflu miðlunar séu jafn alvarleg og höfundur greinarinnar heldur fram? Ég þykist vita að fólk hafi mismunandi skoðanir á málinu en ég held að allir geti verið sammála um eitt. Á örfáum árum hefur "sársaukastuðullinn" hvað varðar hátterni og orðbragð í fjölmiðlum snarhækkað. Enginn kippir sér upp í dag við hluti sem hefðu valdið andköfum og hneykslan fyrir nokkrum árum. Í stuttu máli virðist mér að í ákveðnum þáttum sé megin inntakið að viðhorfið gagnvart manneskjum og málefnum eigi helst að vera "FUCK YOU, I DON´T GIVE A SHIT"!